بار خدمات
رسانی و توانمندسازی مناطق حاشیه نشین بر دوش شهرداری
پدیده حاشیه نشینی به عنوان یك معضل شهری كه مسائل و مشكلات عدیده
ای در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پی داشته، یكی از مسائل اصلی و از دغدغه
های دولتمردان و برنامه ریزان شهری به شمار می رود.
ارائه هر گونه راهكار عملیاتی برای مقابله با این پدیده كه یكی
از بزرگ‌ترین معضلات شهری در كشورهای در حال توسعه بشمار می آید و هم اینك بخش قابل
توجهی از جمعیت كشور ما نیز درگیر آن هستند، منوط به شناخت درست از چرایی و چگونگی
آن است.
در تعریف حاشیه نشینی، ملاك ها و معیارهای متفاوتی همچون معیارهای
جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد.
طبق تعریف جامعه شناسان شهری، حاشیه‌نشین به كسی گفته می شود
كه در شهر ساكن است، اما به دلایل مختلف نتوانسته است به شكل رسمی در نظام اجتماعی-اقتصادی
شهر ادغام گردد.
بنابر این حاشیه‌نشینی، صرفاً شامل سكونت در سكونت گاه های غیر
رسمی و دوری فیزیكی از شهر یا مركز شهر نیست. با این حال بارزترین شكل حاشیه نشینی
در همین سكونت گاه های غیر رسمی و در حاشیه شهرها شكل می گیرد.
برای موضوع حاشیه نشینی
یک راه حل فوری وجود ندارد و باید راهکارهای اساسی در این زمینه اندیشیده شود.
ضعف دستگاههای متولی مسکن، ناتوانی اقشار کم درآمد برای خرید
مسکن و اجاره، بالا بودن اجاره و خرید مسکن در شهرها، خشکسالی و مهاجرت ها از عوامل
ایجاد حاشیه نشینی هستند.
یک عامل خیلی مهم در ایجاد حاشیه نشینی وجود «زمین خواران» است.
زمین خواران به مردمی که آگاهی اجتماعی بالا ندارند، در این مناطق ، زمین هایی با قیمت
ارزان می فروشند در حالی که این مناطق خارج از محدود اراضی شهری است و در نتیجه تبعات
گسترده‌ای را برای جامعه به وجود می آورند.
درحالیکه افزایش سکونتگاه های غیرمجاز و مناطق حاشیه نشین ناشی
از عملکرد نامناسب سیاست های توسعه ای در سطح کلان بوده است اما بار خدمات رسانی و
توانمندسازی این مناطق بر دوش شهرداری ها افتاده است.
با افزایش جمعیت در مناطق حاشیه نشین روز به روز بر وظیفه دستگاه
های خدمات رسان و نهادهایی همچون شهرداری افزوده می شود و مدیران شهری تلاش می کنند
که گام های موثری را در راستای ارائه خدمات به مردم ساکن در این مناطق و کاهش مشکلات
آنها بردارند.